Zaborski Park Krajobrazowy utworzony został w 1990 roku i liczy obecnie=34 026 ha. Park położony jest w północno-zachodniej części Borów Tucholskich na Równinie Charzykowskiej, na południowo-zachodnim skraju województwa pomorskiego. W jego granicach znajdują się grunty administrowane przez gminy Chojnice i Brusy, a na terenach leśnych gospodarują Nadleśnictwa Rytel, Czersk i Przymuszewo. Obszar ten charakteryzuje się znaczna lesistością (71%), a urozmaicają go liczne jeziora i rzeki(13,1%) Pozostała cześć stanowią grunty orne (6,8%), użytki zielone (4,8%) i nieużytki (4,3%).

CHARAKTERYSTYKA KRAJOBRAZU

Krajobraz Parku został ukształtowany przez lodowiec skandynawski i jego rzeźba jest charakterystyczna dla terenów po-lodowcowych - różnorodna, z pasmami wzgórz morenowych poprzecinanych dolinami rzecznymi i rynnami jezior, urozmaicona zagłębieniami wypełnionymi torfem i jeziorami „oczkami". Ze wzgórz, których wysokość dochodzi do 206 m n.p.m. (wzgórze Wolność nad Jeziorem Charzykowskim), roztaczają się malownicze widoki na lasy, łąki i pola oraz rzeki i rynnowe jeziora, tworzące charakterystyczny dla tego regionu, wzajemnie przenikający się system. W Parku znajduje się 45 jezior, z których największe to: Charzykowskie (1363 ha, 30 m głębokości), Karsińskie (583 ha) i Kruszyńskie (492 ha). Większość dużych jezior to wydłużone zbiorniki rynnowe o stromych brzegach. Niezwykle atrakcyjne są występujące w lasach jeziora o kryształowo czystej wodzie, z rzadką rośliną - lobelią jeziorną (jeziora lobeliowe) oraz małe jeziorka otoczone bagnami i torfowiskami. Duże walory widokowe mają również rzeki Parku, o dolinach głęboko wciętych w piaszczyste podłoże, otoczone lasami.

ROŚLINNOŚĆ

Lasy - głównie bory sosnowe - zajmują blisko 70% powierzchni Parku. W podmokłych zagłębieniach terenu oraz w otoczeniu śródleśnych jezior rosną bory bagienne, a w dolinach rzek - lasy łęgowe. W południowej części Parku występują piękne lasy bukowe i grądowe z bogatym runem. sosna stanowi ponad 95% drzewostanu, spośród innych drzew największy udział mają brzoza, świerk i olcha. Największą wartość przyrodniczą mają obfitujące w rzadkie gatunki zbiorowiska roślinności wodnej, zwłaszcza jezior lobeliowych, oraz torfowiska z wieloma reliktami polodowcowymi - gatunkami roślin występujących w odległych epokach geologicznych, które przetrwały do naszych czasów tylko na niewielkich obszarach. są to przede wszystkim rośliny bagienne, jak: widłak torfowy, skalnica torfowiskowa, bażyna czarna, rosiczka okrągłolistna, żurawina drobnolistkowa, fiołek torfowy i turzyca strunowa. W runie lasów liściastych na uwagę zasługują rośliny chronione: widłaki, skrzyp olbrzymi, wawrzynek wilcze-łyko, lilia złotogłów, zimowit jesienny oraz liczne storczyki. Znaleziono tu około 300 gatunków porostów, co świadczy o dużej czystości powietrza.

ŚWIAT ZWIERZĄT

bardzo różnorodny jest świat zwierząt żyjących w Parku. Występują tu duże zwierzęta leśne - jeleń, sarna, dzik, borsuk, jenot, lis oraz związane z wodami - bóbr i wydra, a także 10 gatunków nietoperzy. Sporadycznie pojawia się łoś. Ze względu na świetne tereny do łowów gniazduje tu bielik oraz wiele gatunków ptaków związanych z wodami: żuraw, czapla siwa, kormoran czarny, łabędź niemy, perkoz dwuczuby, błotniak stawowy i inne. W najgłębszych jeziorach żyją rzadkie ryby - sieja i sielawa, a w czystych strumieniach -pstrąg, lipień, rak szlachetny i rak pręgowany.